تابلوهای افزایش حداقل 60 درصدی در بخش اجاره‌بها و رهن منزل، هوش از سر مستأجرانی که به مشاوران املاک مراجعه می‌کنند می‌پراند. این تابلوها که در برخی از مناطق شهر شیراز افزایش 100 تا 200 درصدی را نشان می‌دهند، در آغاز فصل جابجایی مستأجران در کلانشهری که جزو شهرهای گران در زمینه رهن و اجاره است، بسیار نگران‌کننده هستند.

طی چند روز گذشته، نمایندگان مجلس به منظور کنترل و ساماندهی اجاره‌بهای املاک مسکونی، طرح دو فوریتی را مصوب کردند که براساس آن مؤجرانی که از قانون پیروی کنند، تسهیلات مسکن با بازپرداخت آسان‌تر دریافت می‌کنند. در تاریخ 29 اردیبهشت‌ماه، آخرین ستاد تنظیم بازار با بررسی بسته سیاستی وزارت راه و شهرسازی در حوزه مسکن، سقف افزایش اجاره‌بها در تهران و شهرستان‌ها را تعیین کرد. در این جلسه که به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد، سقف افزایش اجاره‌بهای مسکن نسبت به اجاره‌بهای سال ۱۴۰۰ در کلانشهرهای با بیش از یک میلیون نفر جمعیت ۲۰ درصد و سایر شهرها ۱۵ درصد به تصویب رسید. براساس این مصوبه، سازمان تعزیرات حکومتی مکلف شد تا با مشاوران املاک متخلف که این سقف افزایش را رعایت نکنند، برخورد نماید.

شهرام نامدار، رئیس اتحادیه املاک شهرستان شیراز، در گفتگو با خبرنگار سبحان درباره عدم رعایت بنگاه‌های املاک و نظارت بر اجرای این مصوبه مبنی بر عدم افزایش نرخ اجاره‌بها تا 20 درصد در بنگاه‌ها و در زمان عقد قرارداد بین مالک و مستأجر می‌گوید که قیمت‌گذاری رهن و اجاره توسط مشاورین املاک انجام نمی‌شود و تنها یک مشاوره و پیشنهاد برای قیمت‌گذاری صورت می‌گیرد. نامداری با بیان اینکه متأسفانه تعیین نرخ رهن و اجاره‌بها براساس نیاز مالی مالک قیمت‌گذاری می‌شود، تصریح می‌کند که مالکان با افزایش نرخ اجاره‌بها به دنبال رفع نیازهای مالی خود هستند. رئیس اتحادیه املاک شهرستان شیراز از عدم ارسال مصوبه مذکور به اتحادیه سخن گفت و ادامه داد که حتی با وجود اجرای این مصوبه و تعیین قیمت‌ها از سوی مالکان، باید گفت مشاوران قدرت اجرایی این مصوبه را ندارند، چرا که برخی از مالکان در شهر شیراز و سایر کلانشهرها با نرخ‌گذاری ملک خود در سایت‌های آگهی فضای مجازی مانند دیوار، طی تماس مستأجران قراردادها را در یک برگ سفید A4 منعقد می‌کنند و در این میان مشاوران املاک هیچ نقشی ندارند.

به باور نامدار، در صورتی که قراردادهای رهن و اجاره در بنگاه‌های رسمی مشاوران املاک تنظیم و امضا گردد و تمام ارگان‌ها این قراردادها را قبول داشته باشند، این مصوبات می‌تواند بازار اجاره‌بها را کنترل نماید. رئیس اتحادیه مشاوران املاک شهر شیراز با بیان اینکه مصوبه دولت و تعیین یک نرخ مشخص برای اجاره‌بها بسیار خوب است، می‌گوید در مسیر اجرای این مصوبه باید مشکلاتی که می‌تواند اجرا را دچار مشکل نماید، برطرف شود. او معتقد است این مصوبه برای برخی از مالکان که طی سه سال اخیر به دلیل بیماری کرونا نرخ اجاره‌بها را افزایش ندادند، کم توجهی شده است.

نامدار بار دیگر بر این موضوع که تا زمانی که نرخ‌گذاری توسط مالک صورت می‌گیرد، تصریح می‌کند در صورت الزام مالک به تحویل یک نسخه از قرارداد به اداره مالیات، می‌توانیم بازار اجاره‌بها را ساماندهی شده ببینیم. رئیس اتحادیه املاک شیراز با بیان اینکه حدود ۸۵ درصد از مشاوران املاک ما خود مستأجر هستند، می‌گوید اگر انعقاد قراردادها در برگ کاغذ A4 با مستأجر و عدم مراجعه به مشاور املاک یکی از آسیب‌ها است که عدم اجرای مصوبه را به همراه دارد.

نامدار از پلمپ حدود ۱۲۰۰ مشاور املاک بدون مجوز در شهر شیراز برای ساماندهی بر بازار اجاره‌بها خبر داد و افزود: حدود ۵ هزار و ۳۰۰ واحد صنفی مشاور املاک دارای پروانه در شهر شیراز داریم که تخلفات صنفی آنها پیگیری می‌شود، اما مشاور املاک نماها و دلال‌ها که قیمت‌های ملک‌ها را در صدرا و حاشیه شهر شیراز و حتی مالکان برخی از مجتمع‌های بزرگ در شیراز تعیین می‌کنند، هیچ نظارتی بر عملکرد آنها نیست و تنها به دنبال منفعت شخصی هستند. هرچند که برخی از این دلال‌ها مشاور املاک‌های قدیمی هستند که یک روز پروانه داشتند و به دلیل خرابی بازار مشاور املاک‌های خود را تعطیل کرده و اکنون فعالیت می‌کنند.

وی در مورد چگونگی بازار اجاره‌بها در کلانشهر شیراز و تبعیت از یک الگو، اطلاع‌رسانی تمام مصوبه‌ها و بخشنامه‌ها، درج تمام قولنامه‌ها در واحد صنفی املاک را مهم دانست و این شرایط در شهر شیراز فراهم است که این موارد لحاظ گردد.

معضلی به نام منازل مبله

منزل مبله دیگر معضلی است که نامدار به آن به عنوان عامل افزایش اجاره‌بها می‌پردازد و می‌گوید معمولاً افرادی با اجاره ملک و تبدیل آنها به منازل مبله و اجاره آنها باعث افزایش بی‌دلیل قیمت‌ها می‌شوند. در صورتی که با برخورد قانونی با این افراد می‌توان از این اعمال نفوذ غیر قانونی در بازار رهن و اجاره‌بها جلوگیری کرد.

اجاره منازل در بافت‌های مرکزی و فرسوده شهر شیراز، حاشیه‌های شهر و شهرک صدرا به اتباع خارجی و دریافت اجاره به‌صورت یک‌سال از مستأجران اتباع خود عامل دیگری است که بر بازار اجاره‌بها در شیراز اثر منفی گذاشته است و بعضاً مالک برای متقاضیان با کمبود مواجه است.